اندازه‌گیری دز سطحی در پرتودرمانی خارجی لوب فرونتال مغز: یک مطالعه بر روی بیمار و فنتوم

سابقه و هدف: پرتودرمانی نقش مهمی در درمان تومورهای خوش‌خیم و بدخیم سیستم اعصاب مرکزی ایفا می‌کند. پرتودرمانی علاوه بر از بین بردن سلول‌های سرطانی، به بافت‌های سالم نیز آسیب می‌رساند. هدف از این مطالعه، تعیین دز سطحی ارگان‌های در خطر (عدسی چشم، پاروتید، تیروئید، غدد بزاقی زیرفکی) در بیمار و فنتوم در پرتودرمانی تومورهای لوب فرونتال مغز می‌باشد. مواد و روش‌ها: از دو تکنیک رایج در پرتودرمانی تومورهای سمت راست لوب فرونتال مغز، تکنیک یک میدان قدامی به‌هم‌راه یک میدان جانبی از سمت راست (تکنیک شماره 1) برای ده بیمار مراجعه‌کننده به مرکز درمانی رضا (ع) و تکنیک شماره 1 و تکنیک یک میدان قدامی به هم‌راه دو میدان جانبی (تکنیک شماره 2) برای برآورد دز سطحی ارگان‌های در خطر (عدسی چشم، پاروتید، تیروئید، غدد بزاقی زیرفکی) در فنتوم سر و گردن ساخته شده از استخوان طبیعی انسان و ترکیب پارافین و نمک طعام به‌عنوان ماده معادل بافت استفاده شد. دز سطحی هر یک از ارگان‌ها با استفاده از تراشه‌های TLDها به‌دست آمد. یافته‌ها: در فنتوم و اکثر بیماران، دز کلیه ارگان‌ها در محدوده مجاز قرار داشت؛ البته مقادیر دز سطحی در بیماران نسبت به مقادیر دز سطحی در فنتوم بیش‌تر بود. در برخی از بیماران عدسی راست حفظ نشده و احتمال بروز کاتاراکت پیش‌بینی شد. نتایج حاصل، تخمینی از میزان عوارضی که در اثر پرتودرمانی این ناحیه از مغز ایجاد خواهد شد، ارائه می‌دهد. نتیجه‌گیری: بررسی یافته‌ها نشان می‌دهد که در دو تکنیک بررسی شده، تکنیک شماره 1 آسیب کم‌تری به بافت نرمال می‌رساند چرا که صرفاً سمت راست مغز تحت تابش قرار می‌گیرد. به‌علاوه بیش‌تر بودن دز سطحی در بیماران نسبت فنتوم می‌تواند به دلیل بزرگ‌تر بودن میدان اشعه در بیماران باشد، چرا که قطر تومور فرضی در فنتوم 4 سانتی‌متر بوده، اما در برخی بیماران ابعاد تومور از این مقدار فراتر بود